ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ : ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Ποια είναι τα ομηρικά έπη και τι γνωρίζετε γι' αυτά (επιγραμματικά);

Τα ομηρικά έπη είναι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια. Είναι τα αρχαιότερα έπη, όχι μόνο της ελληνικής αλλά και της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, που μας παραδόθηκαν ολόκληρα. Συντέθηκαν στο β' μισό του 8^ου π.Χ. αι. Η Ιλιάδα (η σύνθεσή της τοποθετείται γύρω στο 750 π.Χ.) προηγήθηκε της Οδύσσειας και είναι μεγαλύτερη απ' αυτήν κατά 3.500 στίχους περίπου (Ιλιάδα: 15.693 - Οδύσσεια: 12.110). Και η Ιλιάδα και η Οδύσσεια χωρίζονται σε 24 ραψωδίες, όσα και τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου (οι ραψωδίες της Ιλιάδας δηλώνονται με κεφαλαίο γράμμα, ενώ της Οδύσσειας με πεζό), ενώ το περιεχόμενο κάθε ραψωδίας τους δηλώνεται με έναν τίτλο. Η Ιλιάδα πήρε το όνομά της από το Ίλιον (άλλη ονομασία της Τροίας) και το θέμα της είναι ένα επεισόδιο από τον δέκατο χρόνο της δεκάχρονης πολιορκίας της Τροίας (ο θυμός του Αχιλλέα μετά τη φιλονικία του με τον Αγαμέμνονα). Η Οδύσσεια πήρε το όνομά της από τον κεντρικό ήρωα του έπους, τον Οδυσσέα, και αφηγείται την περιπετειώδη επιστροφή του ήρωα στην πατρίδα του, την Ιθάκη, έπειτα από δεκάχρονη περιπλάνηση.

Το έπος (ως λογοτεχνικός όρος από τον 5^ον  π.Χ. αι.) είναι αφηγηματικό ποίημα σε δακτυλικό εξάμετρο. Το πρώτο και παλαιότερο είδος επικής ποίησης ήταν το ηρωικό έπος, που μιλούσε για κατορθώματα ηρώων του παρελθόντος και θεών (έργα ανδρών τε θεών τε). Αργότερα συντέθηκαν έπη και με διδακτικό (πρβλ. Ησίοδος) ή φιλοσοφικό ή άλλο περιεχόμενο.

                Δακτυλικό εξάμετρο: το μέτρο των στίχων της Αρχαίας Ελληνικής,επικής και διδακτικής ποίησης.

• Τα γεγονότα του τρωικού πολέμου, που αφηγείται η Ιλιάδα, διαδραματίζονται στον δέκατο χρόνο του πολέμου και εκτυλίσσονται σε περίπου 51 ημέρες. Η όλη υπόθεση (οργή του Αχιλλέα) εξελίσσεται σε 51 ημέρες και τρεις νύχτες. Δεν ονομάζεται Αχιλληίς αλλά Ιλιάς, από την πόλη Ίλιον (Τροία), γύρω από την οποία εξελίσσεται.^[2]

Αρχή του ποιήματος είναι η μῆνις, η οργή του Αχιλλέα, μετά από διαφωνία με τον Αγαμέμνονα για τη διανομή των λαφύρων από τις μάχες, που οδηγεί στην αποχώρηση του Αχιλλέα από τις πολεμικές επιχειρήσεις. Στην Ιλιάδα περιλαμβάνονται τα γεγονότα που ακολουθούν την αποχώρηση του Αχιλλέα και οι επιτυχίες των Τρώων, η είσοδος του Πάτροκλου στον πόλεμο με τον οπλισμό του Αχιλλέα, ο θάνατος του Πάτροκλου, η επιστροφή του Αχιλλέα στη μάχη για εκδίκηση, ο θάνατος του Έκτορα και η βεβήλωσή του από τον Αχιλλέα. Τέλος, η παράδοση του νεκρού Έκτορα στους Τρώες για την ταφή του. Τα επεισόδια που έχουν προηγηθεί στα δέκα χρόνια του πολέμου, καθώς και η προϊστορία του πολέμου, περιλαμβάνονται στα Κύπρια έπη, ενώ τα γεγονότα μετά την ταφή του Έκτορα μέχρι και την άλωση της Τροίας περιέχονται στα επόμενα έργα του τρωικού κύκλου, Αιθιοπίς, Μικρά Ιλιάς, Ιλίου πέρσις.

Η Οδύσσεια πραγματεύεται γενικά τον μεταπολεμικό νόστο αναδεικνύοντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι παλινοστούντες και ειδικότερα τον περιπετειώδη επαναπατρισμό του ήρωα του Τρωικού Πολέμου και βασιλιά της Ιθάκης Οδυσσέα καθώς και το φόνο των μνηστήρων, οι οποίοι έχοντας εγκατασταθεί στο παλάτι του διεκδικούσαν μέσω της γυναίκας του Πηνελόπης τη βασιλεία.
Έτσι στην Οδύσσεια ο ηρωισμός δεν είναι εκείνος των πεδίων των μαχών αλλά ο καρτερικός αγώνας επιβίωσης και της επιτυχίας των μετά τον πόλεμο ειρηνικών σκοπών όπως της ανάπτυξης του εμπορίου, της ναυτιλίας και των νέων αποικισμών. Αξιοσημείωτο είναι ότι αν και τα εξιστορούμενα γεγονότα του έπους καλύπτουν βάθος χρόνου μια δεκαετία ο ποιητής του έργου τα έχει εντάξει σε μόλις 41 ημέρες. Παρόμοιο συμβαίνει και στην Ιλιάδα όπου εκεί ο δεκαετής τρωικός πόλεμος εντάχθηκε σε 51 ημέρες

Κωνσταντίνα,Άρτεμις,Ελένη Κ.